İstanbul Eski İlçe Haritası
Tarihi İdari Bölümler ve Osmanlı Dönemi Haritaları
Osmanlı Dönemi İstanbul Haritası - Tarihi İdari Bölümler
İstanbul'un Tarihi İdari Yapılanması
İstanbul'un fethi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu, şehri 13 nahiye (idari bölge) sistemine göre organize etmiştir. Bu tarihi bölünme, günümüzün 39 ilçeli yapısından oldukça farklıdır ve şehrin Osmanlı dönemindeki sosyal ve idari yapısını yansıtır.
Anahtar Bilgi
Osmanlı döneminde İstanbul'da nahiye sistemi kullanılmıştır. Her nahiye, bir külliye (cami, medrese, hamam ve diğer sosyal yapılar) etrafında şekillenmiştir.
1880 Tarihli İstanbul Yerleşim Alanları Planı
13 Tarihi Nahiye Sistemi
Ayasofya Nahiyesi
Fetih sonrası kurulan ilk idari birim. Sultan Mehmed'in şehrin temel taşı olarak belirlediği merkezi nahiye.
Mahmud Paşa Nahiyesi
Önemli ticaret merkezi. Tahtakale ve Bahçekapı iskelesi ile bağlantılı bedesten bu bölgedeydi.
Sultan Mehmed Han
Fatih Sultan Mehmed'in kendi külliyesi için seçtiği alan. Havariler Kilisesi'nin bulunduğu yer.
Topkapı Nahiyesi
Sufiler olarak da bilinen nahiye. Ereğli Camii etrafında gelişen tarihi bölge.
Murad Paşa Nahiyesi
Aksaray, Laleli, Cerrahpaşa, Langa ve Yenikapı'yı kapsayan geniş bölge.
Ebulvefa Nahiyesi
Eski Saray ile Unkapanı Caddesi arasında, Haliç'e doğru uzanan bölge.
Diğer Tarihi Nahiyeler
Kalan 7 nahiye: Sultan Beyazıd Han, Atik Ali Paşa, İbrahim Paşa, Davud Paşa, Koca Mustafa Paşa, Atik Ali Paşa (Çukurbostan) ve Sultan Selim Han nahiyeleri.
Her nahiye, padişahlar ve devlet adamları tarafından inşa edilen külliyeler etrafında şekillenmiştir.
Osmanlı Dönemi Tarihi Haritalar
Piri Reis'in İstanbul Haritası
Ünlü Türk amiral ve haritacı Piri Reis'in Kitab-ı Bahriye eserinde yer alan İstanbul minyatür haritası, Eyüp Sultan, Galata, Üsküdar ve sur içi İstanbul'un nüfus yoğunluğunu gösterir.
Haritanın Özellikleri:
- • Büyük camiler ve saraylar işaretli
- • Kaleler ve bahçeler detaylı
- • Boğaz boyunca yerleşim yoğunluğu
- • Dereler ve su yolları
Seyyid Lokman'ın Hünername'sindeki İstanbul Minyatürü
Matrakçı Nasuh'un Beyan-ı Menazil'i
Matrakçı Nasuh'un ünlü eseri Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn'de yer alan İstanbul minyatüründe, şehrin topografyası ve karakteristik özellikleri gözlemlenebilir.
Tarihi vs Modern İdari Bölünme
Osmanlı Dönemi (1453-1923)
- 13 Nahiye sistemi
- Külliye merkezli yapılanma
- Dini ve sosyal merkezler
- Mahalle-nahiye hiyerarşisi
- Sur içi-dışı ayrımı
Modern Dönem (2008-)
- 39 İlçe sistemi
- Coğrafi sınırlara dayalı
- Nüfus yoğunluğu temelli
- Belediye hizmet alanları
- Avrupa-Anadolu yakası ayrımı
Önemli Değişiklikler
2008 Öncesi:
İstanbul 15 ilçeden oluşuyordu. En büyük değişiklik 6 Mart 2008'de yapılan düzenlemeyle gerçekleşti.
2008 Sonrası:
8 yeni ilçe eklenerek toplam 39 ilçeye çıkarıldı: Arnavutköy, Ataşehir, Başakşehir, Beylikdüzü, Çekmeköy, Esenyurt, Sancaktepe, Sultangazi.
Günümüz İstanbul İlçe Haritası
Günümüz İstanbul'un 39 İlçesi - Modern İdari Bölünme
Karşılaştırma
Osmanlı dönemi 13 nahiye sisteminden günümüz 39 ilçe sistemine geçiş, şehrin büyümesi ve modernleşmesi ile paralel olarak gelişmiştir. Tarihi merkez olan sur içi bölgesi, günümüzde Fatih ve Beyoğlu ilçelerini oluştururken, eski nahiye sınırları büyük ölçüde değişmiştir.
Diğer İstanbul Haritaları
Ana Sayfa
İstanbul İlçe Haritası genel görünümü ve 39 ilçe bilgisi
Anadolu Yakası
İstanbul Anadolu Yakası 14 ilçesinin detaylı haritası
Avrupa Yakası
İstanbul Avrupa Yakası 25 ilçesinin detaylı haritası
Detaylı Harita
Yüksek çözünürlük ve interaktif İstanbul ilçe haritası
Mahalle Haritası
İstanbul ilçe ve mahalle sınırlarını gösteren kapsamlı harita
Deprem Haritası
İstanbul ilçelerinin deprem risk durumu ve zemin haritası
Sonuç ve Değerlendirme
İstanbul'un tarihi ilçe haritası, şehrin Osmanlı döneminden günümüze uzanan idari evrimini göstermektedir. 1453'teki fethin ardından kurulan 13 nahiye sistemi, şehrin sosyal ve dini yapısını yansıtan bir organizasyon biçimiydi.
Tarihi Önem
- • Osmanlı şehirciliğinin öncü örneği
- • Külliye merkezli kent planlaması
- • Çok kültürlü mahalle yapısı
- • İslami kent modeli
Modern Dönüşüm
- • 15'den 39 ilçeye genişleme
- • Nüfus artışına uyum
- • Modern belediyecilik
- • Coğrafi sınır optimizasyonu
Günümüzde İstanbul'un 39 ilçeye bölünmesi, şehrin büyümesi ve yönetimsel ihtiyaçlar sonucunda şekillenmiştir. Ancak tarihi nahiye sistemi, İstanbul'un kültürel mirasının anlaşılması açısından büyük önem taşımaya devam etmektedir.